സമസ്ത കേരള ജംഇയത്തുല്‍ ഉലമയെന്ന പണ്ഡിത സഭയുടെ നൂറാം വാര്‍ഷികാഘോഷ പരിപാടികള്‍ക്ക് കഴിഞ്ഞ ദിവസം ബെംഗളുരുവില്‍ നടന്ന മഹാസമ്മേളനത്തോടെ തുടക്കം കുറിച്ചിരിക്കുകയാണ്. മുസ്‌ലിം കേരളത്തിന്റെ ആത്മീയ, വൈജ്ഞാനിക മേഖലകളില്‍ മാത്രമല്ല, സാ മൂഹിക, സാംസ്‌കാരിക മണ്ഡലങ്ങളിലഖിലവും നിസ്തുലമായ സംഭാവനകള്‍ നല്‍കിയാണ് സമസ്ത അതിന്റെ സംഭവ ബഹുലമായ നൂറുവര്‍ഷങ്ങള്‍ പിന്നിട്ടിരിക്കുന്നത്. ഒരു സംഘടന നൂറുവര്‍ഷം പിന്നിടുകയെന്നത്, സഹസ്രാബ്ദങ്ങളുടെ ചരിത്രം അവകാശപ്പെടാനുള്ള ഇന്ത്യാ മഹാരാജ്യത്തെ സംബന്ധിച്ചടുത്തോളം അത്ര സവിശേഷമൊന്നുമല്ല. എന്നാല്‍ ഒരു ആദര്‍ശത്തില്‍ പിറവിയെടുക്കുകയും പിന്നിട്ട കാലമത്രയും അതിന്റെ മേല്‍ ഉറച്ചുനിന്ന് ഒരു ജനതയുടെ വിശ്വാസ, ആദര്‍ശ സംരക്ഷണത്തിന് നേതൃത്വം നല്‍കുകയും ചെയ്തു എന്നതാണ് സമസ്തയെ സവിശേഷമാക്കുന്നത്. തലയെടുപ്പുള്ള പണ്ഡിത ശ്രേഷ്ഠരും അവരുടെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള കൂട്ടായ്മകളും സമസ്തയെപ്പോലെ തന്നെ ഇന്ത്യയിലെ ഇതര സംസ്ഥാനങ്ങളിലും രുപം കൊണ്ടിട്ടുണ്ട്. അവകള്‍ക്കൊന്നും തങ്ങള്‍ പ്രതിനിധാനം ചെയ്യുന്ന ജനങ്ങളിലേക്ക് ഇറങ്ങിച്ചെല്ലാനോ അവരുടെ ആത്മീയവും ഭൗതികവുമായ പ്രശ്‌നങ്ങളെ അഭിമുഖീകരിക്കാനോ സാധിച്ചിട്ടില്ല എന്നതാണ് വാസ്തവം. അതുകൊണ്ട് തന്നെ കേരളത്തിലെ മൊത്തം ജനസംഖ്യയുടെ അത്രത്തോളം മുസ്‌ലിംകള്‍ മാത്രം അധിവസിക്കുന്ന ഉത്തര്‍പ്രദേശ് അടക്കമുള്ള സംസ്ഥാനങ്ങളിലെ വിശ്വാസി സമൂഹത്തിന് അവരുടെ ആചാരങ്ങളെക്കുറിച്ചോ അനുഷ്ഠാനങ്ങളെക്കുറിച്ചോ വേണ്ടത്ര അവബോധം നേടിയെടുക്കാന്‍ ഇന്നും കഴിഞ്ഞിട്ടില്ല. വിശ്വാസപരമായ ഈ ദൗര്‍ബല്യം സകലമേഘലകളിലും അവരെ പിന്നോക്കത്തിന്റെ കാവടിയേന്തുന്നവരാക്കി മാറ്റുകയും ചെയ്തു. ഇവിടെയാണ് ഈ പ്രസ്ഥാനം വ്യത്യസ്തമാകുന്നത്.
1920 കളിലെ കലുഷിതമായ സാഹചര്യത്തില്‍ അനിവാര്യതയുടെ സൃഷ്ടിയായാണ് സമസ്ത രൂപംകൊള്ളുന്നത്, മലബാര്‍ കലാപമുള്‍പ്പെടെയുള്ള രാഷ്ട്രീയ, സാമൂഹിക, സാമ്പത്തിക പ്രശ്‌നങ്ങള്‍ സമുദായത്തെ ഒരുപോലെ വേട്ടയാടപ്പെട്ട നാളുകളില്‍ ഈ സംഘശക്തിക്ക് രൂപം നല്‍കാനും വളര്‍ത്തിയെടുക്കാനും സ്ഥാപക നേതാക്കള്‍ സഹിച്ച ത്യാഗങ്ങള്‍ തുല്ല്യതയില്ലാത്തതാണ്. പ്രതിസന്ധിയുടെ തീക്ഷ്ണാനുഭവങ്ങളെ അനന്യസാധാരണമായ ഇഛാശക്തികൊണ്ടാണ് അവര്‍ നേരിട്ടത്. ഉജ്വലമായ പാരമ്പര്യത്തില്‍ അഭിരമിക്കുന്നതിന് പകരം അതില്‍ ആവേശം കൊള്ളുകയും പുതിയ കാലത്തിന്റെ വെല്ലുവിളികളെ തിരിച്ചറിഞ്ഞ് നേരിടുകയും ചെയ്തതിലൂടെ സഞ്ചാരപാഥ യിലൊരിടത്തും സമസ്തക്ക് ആശയക്കുഴപ്പത്തിന്റെയോ അസ്ഥിത്വ പ്രതിസന്ധിയുടെയോ ഭീഷണികളെ നേരിടേണ്ടി വന്നിട്ടില്ല. മദ്രസാ പ്രസ്ഥാനത്തിന്റെ ജനകീയവല്‍ക്കരണം, ഉന്നതമത കലാലയങ്ങളുടെ സംസ്ഥാപനം, പ്രീപ്രൈമറി, സത്രീ വിദ്യാഭ്യാസ സ്ഥാപനങ്ങള്‍ എന്നിവയെല്ലാം ഈ മുന്നേറ്റത്തിന്റെ അടയാളപ്പെടുത്തലുകളാണ്. സമസ്തയുടെ ജനകീയ കരുത്തിന്റെ വിളംബരമാണ് നൂറാം വാര്‍ഷികാഘോഷ ഉദ്ഘാടന വേളയില്‍ പ്രഖ്യാപിച്ച എസ്.എന്‍.ഇ.സിക്ക് കീഴിലുള്ള ദേശീയ വിദ്യാഭ്യാസ പദ്ധതി.
പ്രവര്‍ത്തന വിഥിയില്‍ ഒരു നൂറ്റാണ്ട് പിന്നിടുകയും സമുദായത്തിന്റെ സര്‍വവിധത്തിലുള്ള പുരോഗതികള്‍ക്ക് ചുക്കാന്‍ പിടിക്കുകയും ചെയ്യുമ്പോള്‍ തന്നെ ഇതര സമുദായങ്ങളില്‍ സംശയത്തിന്റെ ഒരു ലാഞ്ചന പോലും സ്യഷ്ടിച്ചില്ലെന്നുമാത്രമല്ല, അവരുടെ വിശ്വാസം പൂര്‍ണമായും ആര്‍ജിക്കാന്‍ സമസ്തക്ക് സാധിച്ചു. കേട്ടാല്‍ കാതുകള്‍ കോരിത്തരിച്ചുപോകുന്ന അത്തരം നിരവധി സമ്മോഹന മുഹൂര്‍ത്തങ്ങള്‍ സംഘടനയുടെയും ഉന്നത ശീര്‍ഷരായ നേതാക്കളുടെയും ചരിത്രങ്ങളില്‍ ഉല്ലേഖനം ചെയ്യപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. ഭരണകൂടങ്ങള്‍ വിദ്വേഷത്തിന്റെ വാഹകരായി മാറുകയും അധികാര ലബ്ധിക്കുവേണ്ടി മതങ്ങള്‍ ദുരുപയോഗം ചെയ്യപ്പെടുകയും ചെയ്യുന്ന വര്‍ത്തമാന കാല ഇന്ത്യയില്‍ മതത്തിന്റെ യഥാര്‍ത്ഥ സന്ദേശങ്ങള്‍ സമൂഹത്തിന് സമര്‍പ്പിക്കുന്ന സംഘശക്തി എന്ന നിലയില്‍ സമസ്തയുടെ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ രാജ്യവ്യാപകമാകുന്നത് മതേതര ഇന്ത്യക്ക് കരുത്തുപകരുമെന്ന കാര്യത്തില്‍ സംശയമില്ല. നുറാം വാര്‍ഷികത്തിന്റെ ഭാഗമായി ഈ ഉത്തരവാദിത്തമാണ് സമസ്ത ഏറ്റെടുത്തിരിക്കുന്നത്. ഈ വലിയ ഉത്തരവാദിത്തം നിര്‍വഹിക്കാനുള്ള കഴിവും കരുത്തും സമസ്തക്കുണ്ട് എന്നതിന്റെ തെളിവാണ് ബെംഗളൂരു സമ്മേളനം.